کنترل ورم پستان و ارتقاء کیفیت شیر بر اساس استقرار یک سیستم HACCP در گاوداری شیری زرین غزال (دایتی)

مقدمه: HACCP مجموعه ای از الزامات مربوط به سیستم مدیریت بهداشت و ایمنی غذایی می باشد که می توان در طول زنجیره ی مواد غذایی از تولیدکننده تا مصرف کننده نهایی بکار گرفته شود. در این مطالعه سعی شده است که استقرار یک برنامه ی HACCP محور را در جهت ارتقاء سطح کیفیت شیر و کنترل ورم پستان در گله های شیری مورد بررسی و ارزیابی قرار بدهیم. مواد و روش کار: طبق تعاریف کمیسیون کدکس غذایی اصول هفت گانه HACCP در 12 گام به ترتیب مستقر گردیدند. پس از انتخاب تیم HACCP، 2 نمودار جریان خط تولید شامل: نمودار فرآیند شیردوشی و نمودار روند چرخه ی مدیریت گاوها در طی یکسال و 1 نمودار روند جریان آلودگی ترسیم شد و توسط تیم HACCP در محل گاوداری مورد تائید قرار گرفتند. نقاط کنترل بحرانی (CCP) با توجه به ارتباط متقاطع نمودارهای خط تولید و نمودار روند جریان آلودگی و به استناد درخت تصمیم گیری انتخاب گردیدند. نتیجه گیری و بحث: طبق نمودار روند جریان عفونت 3 مرحله کلیدی در ایجاد عفونت اورام نقش دارد، شامل: حضور عوامل پاتوژن روی مجرا، باز شدن مجرا و انتقال فیزیکی پاتوژن به داخل بافت پستان. بر اساس 3 مرحله مذکور و فاکتورهای خطر در هر مرحله ازنمودار خط تولید در مجموع 6 CCP تعیین گردید، شامل: آماده سازی پیش از دوشش پستان ها، اتصال خرچنگی ها، ضدعفونی کارتیه ها پی از دوشش، مانیتورینگ عملکرد دستگاه شیردوشی، پروسه ی خشک کردن گاو طی دوره خشکی، و دوره ی زایمان. برای هر یک از CCP های مذکور حدود بحرانی مشخص گردید و عملیات پایش، اقدامات اصلاحی، تصدیق و مستندسازی اعمال گردید.تحقیق حاضر یک الگوی مناسب در زمینه چگونگی پیاده سازی مفهوم HACCP و بهینه کردن آن با شرایط فارم می باشد و یک استراتژی کاربردی و جامع را در زمینه کنترل ورم پستان و ارتقاء کیفیت شیر ارئه می دهد. از ویژگی های این الگو می توان به حداقل سازی نیاز به پایش و مستندسازی اشاره کرد. امید است با استقرار این قبیل استانداردها در سطوح اولیه تولیدات مواد غذایی بیش از پیش به هدف ایمنی غذایی از مزرعه تا سفره نزدیک گردیم.